آموزش کار با فلزیاب برای مبتدی‌ها (گام به گام)

آموزش کار با فلزیاب برای مبتدی‌ها (گام به گام) دستگاه‌هایی بسیار کاربردی در حوزه گنج‌یابی، اکتشاف فلزات زیرزمینی، کشف

سکه‌های قدیمی و حتی بررسی باستان‌شناسی هستند. اما برای افراد تازه‌کار، کار با فلزیاب

ممکن است پیچیده و گیج‌کننده به نظر برسد. از تنظیمات اولیه گرفته تا تشخیص سیگنال و

حفاری، همه‌چیز نیاز به آموزش دقیق دارد.

در این مقاله، قصد داریم یک راهنمای گام به گام و کامل برای کار با فلزیاب مخصوص

مبتدی‌هاارائه دهیم. اگر به‌تازگی دستگاهی خریداری کرده‌اید یا قصد دارید وارد دنیای

هیجان‌انگیز کاوش با فلزیاب شوید، این آموزش مخصوص شماست.

فصل اول: آشنایی با فلزیاب و انواع آن

قبل از شروع آموزش عملی، باید انواع فلزیاب‌ها را بشناسید:

۱. فلزیاب VLF (فرکانس پایین)

• رایج‌ترین نوع برای مبتدی‌ها

• عمق کمتر ولی دقت بالاتر برای فلزات سطحی

• مناسب برای جستجوی سکه، جواهرات و اشیاء کوچک

۲. فلزیاب PI (پالسی)

• مناسب برای عمق بالا

• مقاومت بالا در برابر مواد معدنی

• عملکرد بهتر در سواحل، کوهستان‌ها و مناطق دارای سنگ‌های دگرگونی

۳. فلزیاب‌های تصویری

• با قابلیت اسکن سه‌بعدی زمین

• گران‌قیمت اما دقیق برای تشخیص حفره‌ها، اتاقک‌ها و فلزات مدفون

۴. فلزیاب شعاع‌زن یا آنتنی

• جهت‌یابی از راه دور

• معمولاً برای یافتن محدوده‌های هدف استفاده می‌شود (و نیاز به مهارت زیادی دارد)

فصل دوم: اجزای اصلی یک فلزیاب

هر فلزیاب (بسته به نوع و برند) ممکن است اجزای خاصی داشته باشد اما معمولاً شامل موارد زیر است:

• کویل (لوپ یا آنتن): بخش گردی که روی زمین حرکت می‌کند و میدان مغناطیسی تولید می‌کند.

• واحد کنترل: صفحه‌نمایش و تنظیمات اصلی دستگاه.

• دسته و پایه: برای گرفتن و هدایت راحت دستگاه.

• بلندگو یا هدفون: برای شنیدن صدای سیگنال‌ها.

• باتری یا منبع تغذیه: تأمین انرژی دستگاه.

فصل سوم: شروع کار با فلزیاب – گام به گام

گام ۱: راه‌اندازی اولیه دستگاه

1. شارژ کامل باتری یا نصب باتری‌های سالم (مطمئن شوید باتری‌های تقلبی استفاده نکنید).

2. اتصال صحیح کویل به دسته و دستگاه کنترل.

3. روشن‌کردن فلزیاب و انتظار تا تنظیمات اولیه انجام شود.

گام ۲: انتخاب حالت جستجو

اکثر دستگاه‌ها چند حالت جستجو دارند:

• All Metal: برای یافتن همه فلزات (آهنی و غیرآهنی)

• Discrimination: برای حذف برخی فلزات مثل آهن

• Custom یا Manual: تنظیم دستی طبق نوع زمین یا هدف

• Pinpoint: برای تشخیص دقیق محل هدف

نکته: برای شروع بهتر است از حالت All Metal استفاده کنید تا تجربه بیشتری کسب کنید.

گام ۳: تنظیم حساسیت (Sensitivity)

حساسیت بالا باعث افزایش برد و دقت می‌شود، اما ممکن است باعث دریافت سیگنال‌های اشتباه هم شود.

• در مناطق پرنویز یا معدنی، حساسیت را کم کنید.

• در مناطق باز و خلوت، حساسیت بالا نتیجه بهتری می‌دهد.

گام ۴: حرکت صحیح با فلزیاب

1. کویل باید موازی با زمین و در فاصله ۲ الی ۵ سانتی‌متری باشد.

2. حرکت باید آرام، یکنواخت و به شکل عقب و جلو (مانند جارو زدن) باشد.

3. از روی زمین نپرید یا سریع حرکت نکنید، چون باعث خطای دستگاه می‌شود.

گام ۵: درک صداها و سیگنال‌ها

• صدای ثابت و قوی: احتمال وجود فلز بزرگ یا نزدیک

• صدای ضعیف و کوتاه: ممکن است فلز کوچک یا عمیق باشد

• صدای گسسته یا متناوب: احتمال ضایعات یا خطا

پیشنهاد: همیشه از هدفون استفاده کنید تا جزئیات صداها را بهتر بشنوید.

فصل چهارم: تست دستگاه با اشیای واقعی

قبل از رفتن به کاوش واقعی، دستگاه را در محیط باز یا حیاط تست کنید:

1. چند نوع فلز (سکه، طلا، میخ، آلومینیوم) را در عمق‌های مختلف خاک قرار دهید.

2. عملکرد فلزیاب را روی هر نوع فلز بررسی کنید.

3. تفاوت صدا و حساسیت را یاد بگیرید.

فصل پنجم: انتخاب مکان مناسب برای کاوش

مکان‌یابی صحیح از کلیدهای موفقیت در کاوش است:

مکان‌های پیشنهادی برای مبتدی‌ها:

• سواحل

• زمین‌های کشاورزی قدیمی

• اطراف قلعه‌ها یا چشمه‌ها

• محوطه‌های تاریخی یا روستاهای قدیمی (در صورت داشتن مجوز)

مکان‌هایی که باید با احتیاط وارد شوید:

• جنگل‌ها و مناطق حفاظت‌شده

• مکان‌های باستانی بدون مجوز

• نزدیکی کابل برق یا مخازن فلزی مدفون

فصل ششم: قوانین و نکات ایمنی در کاوش

نکات قانونی:

• همیشه بررسی کنید که آیا منطقه موردنظر برای کاوش نیاز به مجوز دارد یا خیر.

• حفر در مکان‌های باستانی یا حفاظت‌شده بدون مجوز غیرقانونی است.

• یافته‌های باارزش را طبق قوانین کشور ثبت یا تحویل دهید.

نکات ایمنی:

• هنگام حفاری، از دستکش، بیلچه مناسب و ماسک ضد گردوغبار استفاده کنید.

• مراقب مارها، حشرات، سیم برق، گاز یا چاه‌های پنهان باشید.

• همیشه همراه داشته باشید یا موقعیتتان را با کسی به اشتراک بگذارید.

فصل هفتم: نگهداری و مراقبت از فلزیاب

• پس از هر بار استفاده، کویل و دستگاه را با پارچه مرطوب تمیز کنید.

• باتری را جدا کرده و در جای خشک نگهداری کنید.

• از قرار دادن دستگاه در گرمای شدید یا زیر باران شدید خودداری کنید.

• سالی یک بار دستگاه را سرویس یا کالیبره کنید (در صورت حرفه‌ای بودن).

جمع‌بندی

فلزیاب یک ابزار حرفه‌ای است که اگر درست از آن استفاده شود، می‌تواند نتایج شگفت‌انگیزی به همراه داشته باشد. مبتدی‌ها باید:

1. ابتدا انواع فلزیاب را بشناسند.

2. روش استفاده، تنظیمات و سیگنال‌ها را به‌خوبی یاد بگیرند.

3. ابتدا در مکان‌های ساده تمرین کنند.

4. با رعایت نکات ایمنی و قانونی، وارد کاوش جدی شوند.

کار با فلزیاب ترکیبی ازعلم، مهارت و تجربهاست. با تمرین، صبر و یادگیری مستمر، می‌توانید به یکی از کاوشگران حرفه‌ای تبدیل شوید.

نکته مهم برای استفاده مؤثر از فلزیاب

1. کویل را نزدیک و موازی زمین نگه دارید

کویل فلزیاب باید همیشه در فاصله ۲ تا ۵ سانتی‌متری از سطح زمین باشد و به‌صورت صاف حرکت کند. هرگونه بالا و پایین بردن ناگهانی باعث کاهش دقت و تشخیص اشتباه می‌شود.

2. با سرعت یکنواخت حرکت کنید

حرکت سریع یا پرشی باعث از دست دادن سیگنال‌های ضعیف می‌شود. بهتر است با حرکت آرام و منظم (مانند جارو زدن) منطقه را اسکن کنید.

3. حساسیت دستگاه را هوشمندانه تنظیم کنید

در مناطق پرنویز یا با خاک معدنی بالا، حساسیت زیاد باعث دریافت سیگنال‌های کاذب می‌شود. حساسیت را در حدی تنظیم کنید که تعادل بین عمق و دقت حفظ شود.

4. با حالت All Metal شروع کنید

برای یادگیری صدای فلزات مختلف، در ابتدا از حالت “All Metal” استفاده کنید. این حالت همه فلزات را شناسایی می‌کند و به شما کمک می‌کند تفاوت سیگنال‌ها را درک کنید.

5. از هدفون با کیفیت استفاده کنید

سیگنال‌های ضعیف گاهی فقط از طریق هدفون قابل تشخیص هستند. استفاده از هدفون نویزگیر به شما کمک می‌کند صداهای دقیق‌تری بشنوید و اشیاء کوچک یا عمیق را بهتر بیابید.

6. زمین را به صورت شبکه‌ای تقسیم کنید

به‌جای حرکت تصادفی، زمین را به مربع‌های فرضی تقسیم و هر بخش را به‌صورت منظم اسکن کنید. این روش حرفه‌ای باعث جلوگیری از جا انداختن هدف می‌شود.

7. بعد از هر بار کشف، از حالت Pinpoint استفاده کنید

برای تعیین محل دقیق فلز، از حالت «Pinpoint» استفاده کنید. این قابلیت موقعیت مرکز فلز را مشخص کرده و حفاری را بسیار آسان‌تر می‌کند.

8. در شرایط خاک مرطوب کاوش کنید

خاک مرطوب باعث رسانایی بیشتر فلزات می‌شود و عمق نفوذ دستگاه را افزایش می‌دهد. بارندگی‌های ملایم می‌توانند زمان مناسبی برای کاوش باشند.

9. نقشه‌برداری و ثبت مکان‌ها را فراموش نکنید

اگر در منطقه‌ای چند سیگنال خوب گرفتید، با استفاده از GPS یا نقشه دستی، آن محل را ثبت کنید تا در صورت نیاز بتوانید به آن بازگردید یا آن را تحلیل کنید.

10. همیشه با تمرین یاد بگیرید

هیچ آموزشی جای تمرین عملی را نمی‌گیرد. روزهای اول ممکن است سردرگم‌کننده باشد، اما با تجربه، به‌مرور یاد می‌گیرید که کدام سیگنال ارزش حفاری دارد و کدام نه.